„Przyjdź, a cień wosku Ci pokaże, co Ci życie niesie w darze!!!” –  taka obietnica zachęciła nie tylko tomaszowian do wybrania się na  coroczne Andrzejki zorganizowane w budynku administracyjnym przy Podziemnej Trasie Turystycznej „Groty Nagórzyckie”. Do tradycji przeszła impreza andrzejkowa odbywająca się już po raz czwarty, która tak jak w minionych latach cieszyła się dużym powodzeniem, zarówno wśród dzieci jak i dorosłych. Czytaj dalej →

Nagórzyckie groty, udostępnione  do zwiedzania przed niespełna czterema laty, cieszą się wciąż niesłabnącym zainteresowaniem krajowych i zagranicznych turystów. W tym czasie zawitało do nich łącznie ponad 155 tysięcy osób. W ciągu dziesięciu miesięcy tego roku liczba zwiedzających sięgnęła 36 tysięcy.   Tak wysoka frekwencja jest niewątpliwie efektem wykorzystania unikatowego połączenia dziedzictwa geologicznego i historycznego do stworzenia w dawnej kopalni piasku kwarcowego podziemnej trasy turystycznej. Trasa, administrowana przez Skansen Rzeki Pilicy, stała się jedną z głównych atrakcji „Tomaszowskiej Okrąglicy” – markowego produktu turystycznego naszego miasta. Czytaj dalej →

Tegoroczne obchody Święta Niepodległości tomaszowski Skansen Rzeki Pilicy postanowił uświetnić oryginalną wystawą. Wskazuje na to już tytuł ekspozycji: „Okopowa – patriotyczna”, pod którym kryją się różnorodne okazy żołnierskiej wytwórczości połączone patriotyczną, polską symboliką. Ze względu na sposób i okoliczności wykonania dzieła te zaliczają się do tzw. sztuki okopowej, która rozwinęła się w latach I wojny światowej, zwłaszcza na froncie zachodnim. Cechą wspólną tych prac było używane do nich tworzywo, pozyskiwane najczęściej z najróżniejszych elementów uzbrojenia i żołnierskiego ekwipunku. Wiele ze stworzonych w polowych warunkach okazów żołnierskiej sztuki do dzisiaj fascynuje i porusza  niezwykłą inwencją i artystycznym smakiem ich twórców. Czytaj dalej →

W historycznych i filmowych klimatach upływało niedzielne popołudnie 27 września w obiekcie obsługi turystów pod Grotami Nagórzyckimi. Trwała tutaj biesiada historyczna, zorganizowana przez Skansen Rzeki Pilicy z okazji przypadającej w tym roku 185 rocznicy nadania praw miejskich dla Tomaszowa Mazowieckiego. Fakt ten upamiętniła urządzona staraniem skansenu rocznicowa wystawa pt. „Miasto u zbiegu pięciu rzek”. Swoją prapremierę miała ona podczas wrześniowych Dożynek Prezydenckich Spała 2015, jako część ekspozycji stoiska promocyjnego Urzędu Miasta w Tomaszowie Maz. Jej oficjalne i uroczyste otwarcie nastąpiło właśnie podczas niedzielnej biesiady przy Grotach Nagórzyckich. Czytaj dalej →

Obiekty związane z postacią prof. Ignacego Mościckiego – wybitnego naukowca, prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1926-1939 można znaleźć nie tylko na terenie jego byłej rezydencji letniej w Spale, ale także w … Tomaszowie Mazowieckim. Kilka takich cennych pamiątek trafiło w ostatnich latach do tutejszego Skansenu Rzeki Pilicy. Dzięki temu zostały ocalone przed grożącym im zniszczeniem. Po poddaniu pieczołowitej renowacji i konserwacji rozpoczęły w tomaszowskim skansenie swoje „drugie życie”. Czytaj dalej →

Doniosłą rolę w narodzinach i rozwoju Tomaszowa Mazowieckiego odegrały przepływające przez niego rzeki. Początki miastu dała osada o nazwie Kuźnice Tomaszowskie, utworzona w 1788 roku nad Wolbórką. Z czasem wzdłuż tej rzeki, jak też nad jej dopływem – Czarną, wyrosły liczne fabryki włókiennicze, poruszane początkowo ich nurtem. Wody Czarnej oraz wpadających do niej rzek: Piasecznicy i Lubochenki odegrały także niebagatelną rolę w utworzeniu tutaj na pocz. XX wieku wielkiej fabryki sztucznego jedwabiu. Przez długie lata była ona zaopatrywana także w wodę z Pilicy. Z tą rzeką była związana również podtomaszowska osada fabryczna Józefów, a wcześniej – warsztaty tkackie w nadpilickiej Brzustówce. Czytaj dalej →

Bogate i niejednokrotnie unikatowe zbiory Skansenu Rzeki Pilicy można oglądać nie tylko na stałych i czasowych ekspozycjach wewnątrz tej placówki. Ostatnio tomaszowski skansen dosyć często udostępnia je na tematyczne wystawy w innych muzeach. Przykładem: czynna obecnie w warszawskim Muzeum Wojska Polskiego panoramiczna wystawa pt. „Wielka wojna 1914-1918. Prawdziwy koniec Belle Epoque”. Znalazło się na niej prawie 40 okazów tzw. sztuki okopowej ze zbiorów pilickiego skansenu. Czytaj dalej →

Zabytkowa poczekalnia, przeniesiona przed dziewięcioma laty z dawnego przystanku kolejowego Wolbórka, w pełni zasługuje na miano architektonicznej „perełki” wśród obiektów tomaszowskiego Skansenu Rzeki Pilicy. Ten odznaczający się szczególnym urokiem, misternie zdobiony budyneczek z prawie 120-letnią metryką w pełni doceniali w dalszej i bliższej przeszłości nasi filmowcy, umieszczając w nim i obok niego akcję swoich obrazów fabularnych. Dawny wygląd tej poczekalni zarówno za dnia, jak i w porze nocnej został uwieczniony w pełnometrażowych filmach fabularnych: „Kobieta z prowincji” z 1984 roku w reż. Andrzeja Barańskiego i „Człowiek wózków” z 2000 roku w reż. Mariusza Malca. Czytaj dalej →

Orzeźwiający chłód stał się podczas trwających obecnie tropikalnych upałów ważnym atutem Grot Nagórzyckich.  Podczas, gdy na zewnątrz żar leje się z nieba, a słupek rtęci na termometrach codziennie przekracza 30 stopni Celsjusza, to w najdalszych czeluściach dawnej kopalni piasku kwarcowego temperatura sięga zaledwie 11 stopni! Bliżej wejścia termometr wskazuje parę kresek więcej. W porównaniu do chłodniejszych pór roku temperatura wewnątrz grot podniosła się tylko o kilka stopni. Czytaj dalej →

Skansen Rzeki Pilicy i Groty Nagórzyckie znalazły się wśród największych atrakcji turystycznych woj. łódzkiego, polecanych przez telewizyjny program „Polska motocyklowa”. Cykl, prezentowany w ogólnopolskim kanale motowizja na platformie nc+, proponuje miłośnikom dwuśladów odwiedzanie miejsc godnych uwagi na terenie całego kraju. Każdy z 25-minutowych odcinków zawiera relację z jednodniowego przejazdu motocyklem na trasie liczącej od 200 do 300 kilometrów w obrębie jednego województwa. W wyborze miejsc zasługujących na prezentację w tym programie jego realizatorów wspiera Polska Organizacja Turystyczna wraz ze swoimi agendami regionalnymi. Czytaj dalej →

Nad Pilicę przyjeżdżano kiedyś nie tylko na letni wypoczynek, ale także w celach leczniczych. Miejscem takich kuracji był zakład wodoleczniczy w Nowym Mieście nad Pilicą, utworzony w 1874 roku przez doktora Jana Bielińskiego. Nowomiejskie zdrojowisko, nie odstające standardem i poziomem leczenia od modnych „badów” zagranicznych, cieszyło się niegdyś dużą renomą. Warto również przypomnieć historię  uzdrowiska w Czarnieckiej Górze, położonej w północnej części woj. świętokrzyskiego nad rzeką Czarną Konecką, największym dopływem Pilicy. Czytaj dalej →

„Komu źródlana woda, komu?!” – Takie nawoływania codziennie rozlegały się przed II wojną światową w centrum Tomaszowa Mazowieckiego. Towarzyszyły im donośne dźwięki mosiężnych dzwonków, którymi oznajmiano przyjazd charakterystycznych, malowanych na niebiesko, beczkowozów z konnym zaprzęgiem. Zawierały one wodę czerpaną z podtomaszowskich Niebieskich Źródeł na potrzeby mieszkańców centralnej części miasta, pozbawionej jeszcze wtedy wodociągów. Czytaj dalej →

Z początkiem czerwca nastał, jak co roku o tej porze, szczyt sezonu turystycznego w Skansenie Rzeki Pilicy i jego filii – Podziemnej Trasie Turystycznej „Groty Nagórzyckie”. Obecnie wśród zwiedzających tradycyjnie przeważają uczestnicy wycieczek szkolnych, ale nie brakuje tutaj także turystów indywidualnych z kraju i zagranicy. Zarówno tomaszowski skansen, jak i groty coraz częściej umieszczają oni na trasie swoich turystycznych eskapad. Czytaj dalej →

Jak wiadomo, Groty Nagórzyckie są niezwykłym, wspólnym dziełem natury i rąk ludzkich. W uformowanej sto milionów lat temu piaskowcowej skale mieszkańcy wsi Nagórzyce zaczęli od końca XVIII wieku żłobić coraz większe komory. Urabiany z nich śnieżnobiały piasek służył początkowo do celów gospodarskich, by potem stać się cenionym surowcem dla hut szkła. Czytaj dalej →

Głośnym akcentem, bo ceremonialnym biciem w zabytkowy dzwon z nieistniejącego już okrętu desantowego „Pilica” rozpoczęła się tegoroczna Noc Muzeów w Skansenie Rzeki Pilicy. Zgodnie z tradycją przybywającym tłumnie gościom zaprezentowano to, co przybyło w skansenie w ciągu minionego roku. W rolę przewodnika wcielił się… nadzorca budynków stacyjnych dawnej Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, ubrany w historyczny mundur kolejarski z końca XIX wieku. Przywołanie tej postaci pozwoliło przenieść się wyobraźnią do narodzin i lat świetności niewątpliwie najcenniejszego i najpiękniejszego budynku w skansenie – zabytkowej poczekalni przeniesionej tutaj z przystanku kolejowego Wolbórka. Czytaj dalej →

W tym roku 16 maja nocni goście Skansenu będą mogli podziwiać „stacyjkę z bajki”, czyli  dawny pawilon ekspozycyjny Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, w nowej odsłonie, ozdobioną pięknym, ostatnio zrekonstruowanym, historycznym zwieńczeniem frontonu. Osoby zainteresowane burzliwymi dziejami tego budynku poznają jego losy oglądając wystawę plenerową, pełną unikatowych fotografii i dokumentów archiwalnych, a poświęconą historii tej niezwykłej prawie 120- letniej poczekalni kolejowej. Czytaj dalej →

Centrum Tomaszowa Mazowieckiego ożyło i nabrało kolorów dzięki Jarmarkowi Wielkanocnemu, odbywającemu się w sobotę (28 marca) na zrewitalizowanym  Placu Kościuszki. Na jarmarku, zorganizowanym tu po raz pierwszy przez Urząd Miasta,  nie mogło zabraknąć stoiska Skansenu Rzeki Pilicy wraz z zarządzaną przez niego Podziemną Trasą Turystyczną „Groty Nagórzyckie”. Impreza, ciesząca się dużym zainteresowaniem Tomaszowian, była dobrą okazją do promocji markowego produktu turystycznego miasta – Tomaszowskiej Okrąglicy. Czytaj dalej →

Nieszablonowe, a częstokroć nowatorskie rozwiązania i działania Skansenu Rzeki Pilicy są dostrzegane i doceniane na szerszym forum. Najnowszym tego przykładem jest uhonorowanie tomaszowskiej placówki Medalem „Pro publico bono” im Sabiny Nowickiej – wybitnej animatorki teatru, muzyki i baletu, współzałożycielki i pierwszej dyrektor opery łódzkiej (dzisiejszego Teatru Wielkiego w Łodzi).  Został on ustanowiony w rok po jej śmierci, tj. w   2007 roku, przez Towarzystwo Przyjaciół Łodzi, aby wyróżniać ludzi i instytucje za ich szczególny, twórczy wkład do kultury polskiej i samej Łodzi.  Co roku przyznanie tego medalu  uświetnia obchody Międzynarodowego Dnia Teatru. Czytaj dalej →

Malownicze otoczenie Pilicy po raz kolejny stało się inspiracją dla stworzenia pięknych prac plastycznych – tym razem przez najmłodszych. Zachętą do tego stał się II Powiatowy Konkurs Plastyczny „Dolina Pilicy”, skierowany do uczniów szkół podstawowych – podopiecznych świetlic szkolnych powiatu tomaszowskiego. Pomysłodawczyniami i organizatorkami konkursu były panie: Grażyna Galińska i Ewa Redko ze świetlicy szkolnej przy Szkole Podstawowej nr 12 w Tomaszowie Maz. Rozstrzygnięcie konkursu, połączone z wręczeniem nagród laureatom i wernisażem prac plastycznych, odbyło się w czwartek 26 marca. Podobnie, jak w ubiegłym roku, miejscem tego wydarzenia była „Galeria pod Grotami” w budynku obsługi turystów przy Podziemnej Trasie Turystycznej Groty Nagórzyckie. Czytaj dalej →

Okolice Tomaszowa, wyjątkowo szczodrze obdarowane przez przyrodę i historię, od dawna przyciągały entuzjastów krajoznawstwa i turystyki. Już na przełomie XIX i XX wieku zaczęły tu docierać zorganizowane wycieczki z Łodzi. Z myślą o nich, jak też o turystach z innych stron kraju zaczęto wydawać informatory i przewodniki o tomaszowskich i nadpilickich osobliwościach przyrodniczo-turystycznych, takich jak Niebieskie Źródła, czy Groty Nagórzyckie. W regionalnej i lokalnej prasie zamieszczano liczne, nieraz obszerne relacje z tych wypraw. Czytaj dalej →

Kiedyś niemało uczniów tomaszowskich szkół chadzało do Grot Nagórzyckich na wagary.  Dzisiaj, na odwrót,  stały się one miejscem… lekcji. W dodatku lekcje te wcale nie przypominają nudnych i męczących zajęć, a są frapującym spotkaniem z niezwykłą  historią dawnej kopalni piasku kwarcowego, będącą dzisiaj turystyczną „perełką” Tomaszowa Mazowieckiego. Urządzona w niej podziemna trasa turystyczna jest dostępna dla zwiedzających już od trzech lat i wciąż cieszy się wielkim  powodzeniem. Wystarczy podać, że w tym czasie nagórzycką atrakcję obejrzało łącznie prawie 140 tysięcy osób! Czytaj dalej →

„Cudze chwalicie, swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie” – te słowa, napisane niemal dwieście lat temu, nadal nie tracą na aktualności. Posłużyły za motto niecodziennej biesiady, trwającej w sobotę 21 lutego pod nagórzyckimi grotami. Jej gości zaproszono na swoistą podróż w czasie, aby mogli się naocznie przekonać, jak wyjątkowe dziedzictwo pozostawiła przyroda i historia w Tomaszowie Mazowieckim i jego okolicach. Niespotykane gdzie indziej osobliwości, jak Niebieskie Źródła bądź też Groty Nagórzyckie, stały się już w końcu XIX wieku magnesem przyciągającym tutaj coraz liczniejsze rzesze turystów. Taka, jakby żywcem przeniesiona z przeszłości, krajoznawcza wycieczka dotarła do nagórzyckich pieczar właśnie w minioną sobotę. Czytaj dalej →

Natura i historia hojnie obdarowały okolice Tomaszowa Mazowieckiego. Ich piękno zachwalał w 1834 roku swoim piórem  założyciel miasta – hrabia Antoni Ostrowski. Sławiła je na łamach XIX-wiecznej prasy warszawskiej tomaszowska poetka – Emilia Topas-Bernsztajnowa. Rozsiane gęsto wokół Tomaszowa osobliwości, a w tym Niebieskie Źródła i Groty Nagórzyckie, niebawem stały się celem coraz liczniejszych wycieczek krajoznawczych, wyruszających m.in. z zatłoczonej i zadymionej Łodzi. Pełne zachwytów relacje z tych wypraw już przed stu laty ukazywały się na łamach tutejszych gazet. Czytaj dalej →

W minioną niedzielę, 11 stycznia 2015 r. odbył się 23. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Podczas finałowej zbiórki nie mogło zabraknąć tomaszowskiego skansenu, który już szósty raz połączył siły z Orkiestrą by walczyć ramię w ramię w szczytnym celu. W tym specjalnym dniu przed wejściem do skansenu kasę zastąpiła orkiestrowa puszka. Zwiedzający po wrzuceniu do niej datku mogli zwiedzać wszystkie prezentowane przez skansen wystawy, zarówno stałe jak i czasowe. Czytaj dalej →

Już po raz szósty Skansen Rzeki Pilicy „zagra” w Finale Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Przed trzema laty do tego szczytnego dzieła włączyła się także administrowana przez pilicki skansen Podziemna Trasa Turystyczna Groty Nagórzyckie. W poprzednich latach w obydwóch tych miejscach zebrano dla WOŚP łącznie prawie 10 tysięcy złotych. Podobnie, jak w całym kraju, datki zbierane tutaj w  najbliższą niedzielę – 11 stycznia będą przeznaczone na poprawę warunków leczenia dzieci oraz opieki medycznej dla seniorów. Na ofiarodawców w skansenie i grotach będą czekały w godzinach: 10.00 – 15.00 zarówno już sprawdzone, jak i nowe atrakcje. Czytaj dalej →

Ostatni miesiąc kończącego się 2014 roku przyniósł dwie widoczne nowości w aranżacji i zabezpieczeniu Podziemnej Trasy Turystycznej „Groty Nagórzyckie”. Pierwszą z nich jest postać hutnika, który „zadomowił się” na stanowisku ukazującym  wykorzystywanie dla hutnictwa szkła piasku kwarcowego, urabianego kiedyś w nagórzyckiej kopalni. To stąd od połowy XIX do początku XX wieku wywożono wielkie ilości cennego surowca dla hut szkła, powstających m.in. w gubernialnym Piotrkowie. Szacuje się, że łącznie z podziemnych wyrobisk w Nagórzycach wydobyto ponad 22 tys. metrów sześciennych piasku na potrzeby krajowego hutnictwa szkła! Czytaj dalej →

Do kultywowania i ożywiania rodzimych tradycji znakomicie nadaje się funkcjonująca już prawie trzy lata Podziemna Trasa Turystyczna „Groty Nagórzyckie”. Szerokie możliwości na tym polu stworzył zwłaszcza budynek obsługi turystów, oddany do użytku w grudniu ubiegłego roku. Ten funkcjonalny i obszerny obiekt stał się swoistym przedłużeniem podziemi, stwarzając odpowiednie warunki dla wydarzeń kulturalnych, również w chłodniejszych porach roku. Kolejnym i dobitnym tego potwierdzeniem były „Magiczne Andrzejki”, odbywające się tutaj w minioną sobotę. Impreza, zorganizowana już po raz trzeci  przez administrujący nagórzycką trasą Skansen Rzeki Pilicy, zdążyła wejść na stałe do miejskiego kalendarza imprez kulturalnych. Czytaj dalej →

Tomaszowski Skansen Rzeki Pilicy chlubi się posiadaniem największej w Polsce kolekcji tzw. sztuki okopowej, nazywanej także sztuką żołnierską. Ta forma upamiętniania służby wojskowej swój największy rozkwit przeżywała  podczas I wojny światowej. Wynikało to z charakteru wojennych zmagań lat 1914-1918, często polegających na przedłużających się i wyczerpujących walkach pozycyjnych. Nie tylko dla zabicia czasu, ale także w celu znalezienia duchowej ucieczki przed koszmarem wojny tworzono w warunkach frontowych – czasem niemal na polu bitwy – najróżniejsze pamiątki. Niejednokrotnie łączyły one walory estetyczne z funkcjami użytkowymi. Na ogół jedynym tworzywem dla nich były dostępne w polowych warunkach elementy uzbrojenia i wojskowego ekwipunku. Czytaj dalej →

Wydarzenie, które miało miejsce w minioną sobotę  u podnóża Grot Nagórzyckich, śmiało można nazwać wielką ucztą duchową dla miłośników regionalnej historii. W niebanalny bowiem sposób upamiętniono tutaj przypadającą w bieżącym roku 100 rocznicę wybuchu  I wojny światowej, a zarazem obchodzoną w tych dniach 96 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Znakomitą okazją do uwypuklenia roli, jaką w tych dziejowych wydarzeniach odegrał  region opoczyński i przylegająca do niego rzeka Pilica była nowo wydana książka autorstwa opocznianina – Pawła Budzińskiego. Prezentacja niecodziennej publikacji i jej autora była głównym punktem Biesiady Historycznej, urządzonej staraniem tomaszowskiego Skansenu Rzeki Pilicy w budynku obsługi turystów przy Podziemnej Trasie Turystycznej Groty Nagórzyckie. Czytaj dalej →

Pomimo upływu stu lat I wojna światowa, nazwana kiedyś Wielką Wojną, pozostawiła wiele śladów nad Pilicą. Wokół tej rzeki toczyły się w pierwszych miesiącach tej wojny krwawe zmagania wojsk rosyjskich, niemieckich i austriackich. Na pół roku – od grudnia 1914 roku do maja 1915 roku Pilica między Inowłodzem i Nowym Miastem stała się  linią frontu rosyjsko-niemieckiego. Tysiące żołnierzy, w tym polskiego pochodzenia, zostały tutaj na zawsze, zaś wiele nadpilickich miejscowości, na czele z Inowłódzem, zostało obróconych w ruinę. Czytaj dalej →